АҚШ-тың Халықаралық даму агенттігінің (USAID) қаржылық қолдауымен «Эпидемияны бақылау жөніндегі мақсаттарға қол жеткізу және шараларды жалғастыру» жаһандық EpiC жобасы аясында Павлодар облысында МСАК және стационарлардың медицина қызметкерлері үшін АИТВ-мен және басқа да негізгі топтармен бірге тұратын адамдарға стигма мен кемсітушіліктің алдын алу бойынша екі күндік семинар-тренинг өтті. Семинарға облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу жөніндегі орталығының өкілдері, FHI360 ұйымының жаттықтырушылары қатысты.

EpiC жобасы АИТВ-ның жаңа жағдайларын анықтауға, АРВТ-ны емдеуді бастауға қолдау көрсетуге, АИТВ-мен (бұдан әрі – АӨА) өмір сүретін адамдарды емдеуге міндеттеме алуға және ұстауға бағытталған. Қазақстанда жобалық қызмет Павлодар және Шығыс Қазақстан облыстарында жүзеге асырылады.

Семинар барысында негізгі мәселелердің қатарында-АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға және облыстың МСАК және стационарларында халықтың негізгі топтарына тестілеуге, медициналық қызметтер көрсетуге қолжетімділік қалай қойылғаны егжей – тегжейлі қарастырылды.                              Ғ.Хасенова – АИТВ орталығының эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің меңгерушісі халықтың негізгі топтарын: инъекциялық және проблемалық есірткілерді (ИЕТА, ЕТА), секс-қызметкерлерді (СҚ), ер адаммен жыныстық қатынасқа түсетін еркектерді (ЕСЕ) зерттеу үшін қызыл иек жанындағы  сұйықтық бойынша өзін-өзі тексеру үшін 3 буын сынақтарын қолдануды ұсынды. Ол реципиенттерді, жүктілік бойынша есепке алынатын әйелдерді және олардың жыныстық серіктестерін тексеруге ерекше назар аудару қажет екенін атап өтті.

– Біз клиникалық және эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша АИТВ-инфекциясына тексерілетін адамдардың санын арттыру, АИТВ-статусын білетін АӨА санын арттыру, инъекциялық есірткіні тұтыну және АӨА-мен жыныстық қатынас бойынша тексерілетін байланыс тұлғаларының шеңберін кеңейту, өңірде АИТВ-инфекциясының таралу деңгейін төмендету үшін жұмыс істеп жатырмыз, – деп атап өтті эпидемиолог.

АИТВ орталығының емдеу бөлімінің меңгерушісі М.Сорокина диагноздың қалай анықталатыны, АИТВ-инфекциясының дамуының әр кезеңінде қандай белгілер бар екендігі туралы толық айтып берді, слайдтармен жарқын презентация жасады. 

– Пациенттерді қабылдау кезінде инфекционист дәрігерлердің, жалпы практика дәрігерлерінің, стоматологтардың, пульмонологтардың, терапевттердің сақ болуы тиіс. Диагноз қоймас бұрын белгілерге назар аударыңыз, – деді ол.

Бүгінгі таңда ЮНЭЙДС халықаралық ұйымының негізгі міндеттерінің бірі – бүкіл әлемде қабылданған стратегияның басты мақсатына жету: 95-95-95. МСАК үшін бұл тіркелген халықтың кемінде 10% – тестілеумен қамтуды білдіреді. АИТВ ОО үшін – АИТВ-мен анықталғандардың алғашқы 95-і, адамдардың 95%-ы өздерінің АИТВ мәртебесін білуі тиіс. Екінші 95-өз мәртебесін білетін адамдар, АРВТ-ға қосылыңыз, ал үшінші 95 – емделіп жатқан АӨА-ның 95%-і вирустық супрессияға қол жеткізіңіз.

Семинарды ұйымдастырушылар қатысушылардың назарын АИТВ мәртебесі бар пациенттердің медициналық ұйымдарда өздеріне қатысты стигма мен кемсітушілікке жиі ұшырайтындығына аударды, бұл сапалы медициналық қызметтерге қол жеткізуді қиындатады. 

Оқыту семинары барысында халықтың негізгі топтары үшін стигма мен кемсітушіліксіз қолайлы орта құруға, АИТВ–ны ерте анықтауға және емдеуді ерте кезеңдерде бастауға кедергі келтіретін кедергілерді жоюға мүмкіндік беретін АИТВ-мен ауыратын науқастарды қабылдау кезінде емдік медициналық ұйымдарда одан әрі қолданылатын жоспар әзірлеу міндеті қойылды.  

Әрі қарай екі күндік семинардың жұмысы денсаулық сақтау мамандары стигма, стереотиптер, алалаушылық, кемсітушілік деген не, эмпатия неге маңызды, күнделікті іс-әрекетте қандай тәсілдер болуы керек екенін анықтаған топтарда жалғасты, нақты мысалдар келтірілді.

Қатысушылардың өздері атап өткендей, семинар қызықты әрі танымды өтті.